Rozwiązanie umowy o pracę – forma i sposób doręczenia

Sposoby rozwiązania umowy o pracę

Obecnie Kodeks pracy w artykule 30 stanowi, że umowę o pracę można rozwiązać:

• na zasadzie porozumienia stron,
• przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
• przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia),
• z upływem czasu, na który była zawarta.

Najprostsza sytuacja występuje przy rozwiązaniu umowy zawartej na oznaczony czas (umowa na okres próbny, na czas określony). Umowa taka rozwiązuje się z ostatnim dniem jej obowiązywania. Strony umowy nie muszą podejmować żadnych czynności w kierunku jej zakończenia.
W przypadku porozumienia stron o rozwiązaniu umowy o pracę nie ma szczególnych wymagań co do formy. Strony mogą np. porozumieć się ustnie. Przy tym sposobie rozwiązania umowy nie jest wymagane złożenie przez którąkolwiek ze stron oświadczenia woli na piśmie [1].
Natomiast oświadczenie każdej ze stron stosunku pracy (pracownika i pracodawcy) o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Jest to wymóg formalny (art. 30 § 3 k.p.). 

Forma pisemna oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę

Niezachowanie formy pisemnej stanowi naruszenie przepisów formalnych dotyczących rozwiązywania umów za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia. Jednak rozwiązanie umowy o pracę w innej formie, np. ustnej czy też wysłane faksem będzie skuteczne i doprowadzi do ustania stosunku pracy. Będzie jednak wadliwe.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.05.2016 r. (sygn. akt: II UK 280/15): „Oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę, może być wyrażone przez każde zachowanie, ujawniające wolę w sposób dostateczny, a więc także w sposób dorozumiany, mimo jego formalnej wadliwości (art. 30 § 3 k.p.). Oświadczenie w takiej formie (ustnej, w rozmowie telefonicznej) nie powoduje nieważności dokonanej czynności prawnej, aczkolwiek upoważnia pracownika do wystąpienia na drogę sądową z odpowiednim roszczeniem przewidzianym przepisami prawa”.

Niezachowanie formy pisemnej w przypadku dokonywania rozwiązania umowy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia przez pracownika nie skutkuje żadną sankcją, ale w razie sporu sądowego to pracownik będzie musiał udowodnić, że rozwiązał umowę np. ustnie.
W przypadku pracodawcy niezachowanie formy pisemnej ma konkretne skutki. Stanowi podstawę roszczeń pracownika o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia, o przywrócenie do pracy lub o zasądzenie odszkodowania. Aby zakwestionować wadliwe rozwiązanie, pracownik musi skierować pozew do sądu pracy.

Wyrok SN z dnia 7.10.2008 r. (sygn. akt: II PK 56/08): „Każda jednostronna deklaracja pracodawcy o ustaniu stosunku pracy, dokonana nawet z naruszeniem prawa, prowadzi do ustania stosunku pracy w terminie wskazanym przez pracodawcę, bo wszelkie jego czynności, nawet bezprawne, zmierzające do rozwiązania stosunku pracy są skuteczne i mogą być podważone wyłącznie w drodze odpowiedniego powództwa”.

Jednak gdy pracownik nie zdecyduje się na odwołanie do sądu, pracodawca nie poniesie żadnych konsekwencji z powodu naruszenia przepisów obowiązujących przy rozwiązywaniu umów o pracę, a umowa ulegnie rozwiązaniu.
Przepisy prawa pracy nie precyzują, co oznacza zapis „po...